back
NMB ad

कांग्रेसले अझै आफूलाई नैतिकवान र लोकतन्त्रवादी भनेर कतिदिन ढाट्ने ?

Kumari bank ad

२०७४ साल असोज १७ गतेबाट नेपालमा बहसको एउटा विषय थपिएको छ । २००६ सालमा स्थापित भएको र पछि टुक्रा–टुक्रामा विभाजित भएको नेपालका बामपन्थी राजनैतिक पार्टीहरुले फेरी एक हुने जमर्को गरेका छन् । बाँडिएर आफ्नो–आफ्नो चुलो चौको बसाउँदा कमजोर भएको र दक्षिणपन्थीहरुले टाउको उठाउने ठाउँ पाएको बुझेर नै यो निर्णयमा पुगेको बुझ्न कठिन छैन । तालमेल तथा एकता तयारी घोषणा सभामा बोल्ने एमाले अध्यक्ष र माओवादी अध्यक्षले यो तालमेल कसैका विरmद्धमा छैन भने बाट आफुलाई लोकतन्त्रवादी भन्ने कुनै पनि शक्तिहरु नआत्तिनु पर्ने हो । तर आफूलाई लोकतन्त्रको ठेकेदार भन्ने नेपाली काङ्ग्रेसले बैठक नै बसेर यो तालमेललाई अलोकतान्त्रिक मात्रै भनेन नैतिकताको समेत प्रश्न उठायो । यहाँ विचार मिल्ने दलहरु एकीकृत हुन खोज्दा अलोकतान्त्रिक देख्ने नेपाली काङ्ग्रेस चाँहि कति नैतिकवान र लोकतान्त्रिक छ त ? भन्ने बारे बहस गर्न खोजिएको छ ।

१) नेपाली कांग्रेस आफूलाई राणा शासनको अन्त्य गरेको जस दिन्छ । आफुले आफैँलाई जस दिनु कत्तिको जायज हो त्यो बहसको विषय बन्ला तर राणा शासन विरmद्ध क्रान्ति गरेको पार्टी हो भनेर सबैले स्विकारेकै छन् । त्यही इतिहासको ब्याज खान खोज्दै उसले आजसम्म आफूलाई प्रजातान्त्रिक भनेको छ । त्यहाँ भन्दापछि नेपाली कांग्रेसको मुख्य विजनेस नै प्रजातन्त्रलाई मास्नु रह्यो । सबैतिर बाट शक्ति आर्जन गरेर शक्ति केन्द्रमा लगेर बुझाउने काम नेपाली कांग्रेसले गर्दै आएको छ । २००७ सालमा स्थापना भएको प्रजातन्त्रलाई २०१७ सालमा महेन्द्रका चरणकालमा लगेर बिसायो । राष्ट्रिय मेलमिलापका नाममा विरेन्द्र समक्ष पनि प्रजातन्त्र नै दान ग¥यो । वामपन्थीहरुका कारण घिसारिएर २०४६ को आन्दोलनमा सहभागी भएको नेपाली कांग्रेसले २०५२ मा तत्कालिन नेकपा माओवादीसँग निहुँ खोज्दै २०५८ मा त जननिर्वाचित निकाय नै ज्ञानेन्द्रका पाउमा पु¥याएको इतिहास आलै छ । त्यसैगरी २०६२/०६३ सालमा नेपाली जनताले प्राप्त गरको लोकतन्त्रलाई बेवि किंगका नाममा राजतन्त्रलाई ब्युँझाउने ठुलै प्रयास गरेको कसलाई थाहा छैन र ?

२) आफ्नो विधानले हैन देशकै संविधानले अब पनि अधिवेशन गरिनस भने विघटन हुन्छन् नभनेसम्म अधिवेशन गर्न नसक्ने नेपाली कांग्रेस कसरी लोकतान्त्रिक भयो । भोलिको पार्टी र मूलुक हाँक्ने नेता जन्माउने भातृ संगठनको त समयमा नै अधिवेशन गरी लोकतान्त्रिक चुनाव गराउँन नसक्ने÷नचाहने कांग्रेसले बाम तालमेल र एकता हुँदा लोकतन्त्रमा खतरा देखेछ, अनिष्ठको संकेत देखेछ । हालसम्म फुटाउ र शासन गरेको घटिया कोठे राजनिति भन्दा अरु नजानेको उसका लागि स्वस्थ प्रतिस्पर्धा पच्न सक्ने कुरै भएन ।

३) जोसुकै स्वघोषित राजनितिक विश्लेषकहरुले जस्तोसुकै विश्लेषण गरे पनि लोकतन्त्रलाई आफ्नो पार्टी जीवनमा पूर्ण प्रयोग गर्ने पहिलो दल नेकपा एमाले नै हो । आफ्नो आठौं महाधिवेशनबाट नै बहुपदीय प्रणालीलाई यो दलले अंगिकार मात्रै गरेन सबै पदहरुमा स्वस्थ प्रतिस्पर्धाद्धारा निर्वाचित गर्ने विधिको विकास ग¥यो । पार्टीका निर्णयहरुलाई विधि संगत ढंगले तल्लो निकाय सम्म पु¥याउने प्रणाली स्थापित गरेको छ । छलफल र निर्णय गर्ने निकायहरु विधानले नै व्यवस्था गरेको छ । राष्ट्रिय महाधिवेशन, केन्द्रिय कमिटी, पोलिटब्यूरो, स्थायी कमिटीमा आवश्यकता आधारमा छलफल हुन्छन् । यी सबै तहलाई विधानले स्पष्ट परिभाषित गरेको छ । तर यस्तो प्रणाली अंगिकार गरेको दललाई नेपाली कांग्रेस अलोकतान्त्रिक दल दख्छ । तर उ चाँहि बेलामा आफ्नो र भातृ संगठनको त अधिवेशन गर्न सक्दैन नै महामन्त्री र पार्टीको एकमात्र उपसभापति समेत टिका लगाएर पदपूर्ति गर्छ । केन्द्रिय सदस्यको निर्वाचनमा पराजित हुन्छन् अनि फेरी त्यही कमिटीमा टिकाको भरमा सदस्य हुन्छन् । अनि फेरि आफैं भन्छ नेपाली कांग्रेस सबैभन्दा लोकतान्त्रिक छ । यो जति हास्यास्पद तर्क के हुन्छ ? सुरा सुन्दरी, प्राडो र पजेरो काण्ड नेपाली कांग्रेसकै लोकतान्त्रिक सम्पति हुन । राष्ट्रिय सम्पतिहरुको निजिकरण गरी देशको अर्थतन्त्र व्यापारीको हातमा पु¥याउनु, छिमेकी मुलुकहरुसँगको व्यापार घाटा यो हदसम्म हुुनु, ३० लाख बढि युवाले विदेशमा पसिना बगाउन बाध्य हुनु कांग्रेसी लोकतन्त्रकै प्रतिफल हैन र ? यी सबै प्रतिफलको हकदार सबैभन्दा बढि शासन गर्ने दल नेपाली कांग्रेस नै हो ।

४) जहाँसम्म कांग्रेसले सत्ता साझेदार दल माथि नैतिकताको प्रश्न उठाउँदै लोकतन्त्र खतरामा परेको कुरा उठाएको छ यो कुरा उसकै विगतका आधारमा पनि तर्क संगत छैन । आफैले टाउकोको मोल तोकेका व्यक्तिलाई प्रधानमन्त्री बनाउने तिनै कांग्रेस सभापति हैनन् र ? फरक–फरक राजनितिक विचार बोकेका पार्टीहरुको गठबन्धन बनेर यहाँ भन्दा अगाडी कहिले सरकारको नेतृत्व नै गरेर त कहिले सहभागी भएर कांग्रेसले सरकार बनाएको छैन र ? ति नै कांग्रेसका सभापतिले भरतपुर महानगरपालिकामा पुगी सैद्धान्तिक आधारमा उसकै प्रमुख दुश्मन नेकपा माओवादी केन्द्रको चुनाव चिन्ह गोलाकार भित्रको हसिया हथौडामा भोट माग्दा कांग्रेसको लोकतन्त्र र नैतिकता अझै बाँकी छ र ? जनमत च्यातिदा चुँ सम्म गर्न नसक्ने कांग्रेसले अझै आफूलाई नैतिकवान र लोकतन्त्रवादी भनेर ढाट्ने ? २०७२ साल असोज ३ गते नेपालमा नयाँ संविधान जारी भएपछि भारतले नेपालमा ५ महिना लामो अघोषित नाकाबन्दी लगायो र पछि घोषित रुपमै फिर्ता लियो । नाकाबन्दीका विरmद्ध नेपाली जनता लडिरहेको बेला नेपाली कांग्रेस कुन दुलोभित्र लुकेर बसेको थियो ? बरm यो बेला केहि कांग्रेसी नेताहरुले यो नाकाबन्दी नै होइन भन्दै हिंडे । उसका कुनै पनि बैठकमा यो विषय छलफलको विषय नै बनेन । सहमतीय राजनितिको अन्त्य गरी सुशील कोइरालालाई के.पी ओलीको विरmद्धमा प्रधानमन्त्रिको उम्मेदवार बनाउने कांग्रेसले सहमतीय राजनिति र नैतिकताको प्रश्न अरुलाई सोध्ने की आफैँलाई ? नेपालले अपनाएको संसदीय लोकतान्त्रिक व्यवस्थामा व्यवस्थापिका, कार्यपालिका र न्यायपलिकाको सम्बन्धमा दरार सिर्जना गराई कार्यपालिकाले गरेका गलत क्रियाकलापमा प्रश्न उठाए वापत न्यायपालिकालाई कमजोर बनाउन प्रधानन्यायधीस माथि लगाएको महाअभियोग प्रस्ताव र आईजिपी प्रकरण सायद नेपाली कांग्रेसको नैतिकता भित्रै पर्दछ । उसका आँखामा यस्ता क्रियाकलापले चाँहि लोकतन्त्र सुरक्षित हुन्छन् ।

५) आज नेपाली कांग्रेस मुखले नआत्तिए पनि व्यवहारले राम्रैसँग अत्तालिएकै छ । उसका हरेक नेताहरुका बोली अब पराजित हुने नै भइयो भन्ने डरले अत्तालिएको बुझिन्छ । अब त उ कति अत्तालिसकेको छ भने राजा फर्काउने लक्ष्य बोकेको गणतन्त्र विरोधि राप्रपा, संविधान नै नस्विकार्ने राजपा समेतलाई समेटेर लोकतान्त्रिक मोर्चा बनाउने निर्णय गरेको छ र यो मोर्चाको मुख्य लक्ष्य बाम गठबन्धनलाई धक्का दिनु हो । यहाँ पनि कांग्रेसको नैतिकताको प्रश्न उठाउँँ की नउठाउँ ? के बाम गठबन्धनको जस्तै लोकतान्त्रिक गठबन्धनमा आवद्ध दलहरुको विचार, सिद्धान्त र लक्ष्य एउटै हो त ? कांग्रेस राजावादी भयो की राप्रपा गणतान्त्रिक भयो ? मधेसवादी राजपाले हाम्रो संविधान स्विकारी सक्यो की अब चाँहि कांग्रेसले अस्विकार गर्न थाल्यो ? वाम तालमेल भएर आउँदो चुनावमा आफ्नो अस्तित्व नै मेटिन सक्ने भयले कांग्रेसीजनको निद्रा हराम भएको छ । अनि ऊ भन्छ लोकतन्त्रमा खतरा भयो । के वाम गठबन्धनले जित्दा लोकतन्त्र रहदैँन ? नरहने भए विगतमा तिनैसँग किन घाँटी जोडेको ? लोकतन्त्र भनेको मुख चलाउनु मात्रै हो ? सायद कांग्रेसको लोकतन्त्रमा यति मात्रै पर्छ । वामपन्थीले जनताको लागि जीवनस्तरमा परिवर्तन ल्याउने लोकतन्त्र चाहेको हो । कांग्रेसको कथित लोकतन्त्रका लागि सदैव वामहरु टुटफुट र छिन्न भिन्न भइदिनु पर्ने ? कांग्रेसको लोकतन्त्रले भारतीय नाकाबन्दीमा चु–सम्म बोल्न दिएन । भारत नभई जीवित नै रहिदैन भन्ने दास मानसिकताका साथ हुर्केको कांग्रेसका लागि स्वतन्त्रता, स्वाभिमान र आत्मसम्मान पक्कै पनि धमिलो पानी हुन्छ । २०१५, २०४८ र २०५६ मा नेपाली जनताले स्पष्ट बहुमत दिएकै हुन् आखिर लोकतन्त्र किन सुदृढ हुन सकेन ? कुरो सफा छ कांग्रेस सिमित नेतृत्वका लागि मात्र लोकतन्त्र चाहन्छ । जनताका नाममा त राज्य सत्ता र शक्तिको दोहन मात्रै हो उसले जानेको । गणेशमान र कृष्ण प्रसाद भट्टराईले अपहेलित हुँदै पार्टी छोडेको हैनन र ? त्यस्तो दलले लोकतन्त्रको पाठ अरुलाई सिकाउने हैन आफैँले सिक्न अझै बाँकी छ ।

अन्त्यमा, यो गठबन्धनले कम्तिमा पनि ५ वर्ष स्थिर सरकार दिनेछ । जनताले जुन गठबन्धनलाई अनुमोदन गर्छन त्यहीँ गठबन्धनले ५ वर्ष बिना रोकतोक शासन गर्नेछ । त्यसैले कांग्रेसले उ जस्तै पुँजीवादी, राजावादी र हिन्दुवादी विचार बोकेका राजनैतिक दलहरुसँग तालमेल गरेर जनतामा गए भै हाल्यो नि ? अबका ५ वर्षमा यो बाम गठबन्धनका कारण समाजवाद आधारहरुको निर्माण हुनेछ र यो विकास सबै जनताकै लागि हुनेछ । केवल वामपन्थीका लागि मात्रै त हैन नि ? आज जन्मिएको बच्चाले ५ वर्षको हुँदा काठमाडौंमा मेट्रो रेल चढ्न पाओस, केरुङ– रसुवा– काठमाडौं–लुम्बिनी–पोखरा रेल चढेर नेपाली घुम्न पाउन, प्रतिव्यक्ति आयमा उल्लेख्य सुधार होस्, धनीहरु झन्–झन् धनी र गरिबहरु झन्–झन् गरिब हुँदै जाने परिपाटीको अन्त्य होस् त्यतातिर सोचाँैन । मुखैले लोकतन्त्रवादी कांग्रेसीजनको पनि भलो त्यसैमा छ ।

(लेखक नेपाल सुरक्षा श्रमिक ट्रेड यूनियनका महासचिव हुन् ।)

प्रकाशित मितिः २०७४ असोज २५

वि.सं.२०७४ असोज २५ बुधवार १४:३६ मा प्रकाशित

You can share this post!

नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्ससंगको समन्वयमा नेपाल लाइफ क्यापिटलले गर्यो लगानी व्यवस्थापन कार्यक्रम

नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्ससंगको समन्वयमा नेपाल लाइफ क्यापिटलले गर्यो लगानी व्यवस्थापन कार्यक्रम

वि.सं.२०८० चैत १६ शुक्रवार २०:१५

काठमाडौं ।नेपाल लाइफ क्यापिटलले नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्ससंगको समन्वयमा १८ मार्च...

एनआईसी एशिया बैंकले मनायो सप्ताहव्यापी ‘ग्लोबल मनी विक २०२४, सातै प्रदेशका ६ हजारभन्दा धेरै विद्यार्थी तथा युवाहरु सहभागी

एनआईसी एशिया बैंकले मनायो सप्ताहव्यापी ‘ग्लोबल मनी विक २०२४, सातै प्रदेशका ६ हजारभन्दा धेरै विद्यार्थी तथा युवाहरु सहभागी

वि.सं.२०८० चैत १६ शुक्रवार २०:०७

काठमाडौं । एनआईसी एशिया बैंकले वित्तीय साक्षरता अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यका...

राजस्व छलीका गाडी र मोटरसाइकलसहित तीनजना पक्राउ   

राजस्व छलीका गाडी र मोटरसाइकलसहित तीनजना पक्राउ   

वि.सं.२०८० चैत १६ शुक्रवार १९:५८

काठमाडौँ, १६ चैत : राजस्व छलीका गाडी र मोटरसाइकलसहित तीनजनालाई...

आगामी आर्थिक वर्षका लागि बजेट लेखन समिति गठन   

आगामी आर्थिक वर्षका लागि बजेट लेखन समिति गठन   

वि.सं.२०८० चैत १६ शुक्रवार १९:५१

काठमाडौँ, १६ चैत : अर्थ मन्त्रालयले आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२...

टी–२० शृङ्खलाः नेपाल ‘ए’ टोली आयरल्याण्डको ‘ए’ टोलीसँग पराजित   

टी–२० शृङ्खलाः नेपाल ‘ए’ टोली आयरल्याण्डको ‘ए’ टोलीसँग पराजित   

वि.सं.२०८० चैत १६ शुक्रवार १९:४५

काठमाडौँ, १६ चैत : लोकेश बमले उत्कृष्ट ब्याटिङ गरेता पनि...

यस्ता छन् बिहीबारको मन्त्रिपरिषद् बैठकको निर्णय   

यस्ता छन् बिहीबारको मन्त्रिपरिषद् बैठकको निर्णय   

वि.सं.२०८० चैत १६ शुक्रवार १९:४१

काठमाडौँ, १६ चैत : सरकारले विकास आयोजनाका लागि राष्ट्रिय वनको...