काठमाण्डौं । ५ दिने नेपाल भ्रमणमा आएका बेलायतका राजुकमार ह्यारीले आज राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँग संयुक्त रुपमा बालिका सम्मेलन उद्घाटन गर्दै शिक्षाको माध्यमबाट मात्र गरिवी, अशिक्षा र शक्तिहीनतासँग लड्न सकिने बताएका छन् । किशोरावस्थामै विवाह हुने बालिका घरमै बस्ने बताउँदै उनले बालिका शिक्षामा जोड दिएका हुन् । उनको भाषणको पूर्ण पाठ :
बालिका र किशोरीहरुले भोगेका केही चुनौतीका बारेमा खुला बहस गरौं। विश्वभर ६ करोड बालिकाले शिक्षाको अवसर पाएका छैनन्। कहिल्यै पनि पढ्न र लेख्न नपाएका ८० करोड मानिसमध्ये दुई तिहाइ बालिका छन्। विश्वभर अहिले जिवित ७० करोड महिलाहरुको वाल्यकालमै विवाह भएको हो र उनीहरुमध्ये २५ करोडको १५ वर्षको उमेरभित्रै विवाह भएको हो।
नेपालमा पनि आधा जति महिला जो २०, ३० र ४० वर्ष उमेरको हाराहारीमा छन्, उनीह्यरुको विवाह १८ वर्ष नपुग्दै भएको हो। यी मध्ये आधा किशोरअवस्थामै आमा बन्छन्। यो भन्नैपर्छ कि किशोरअवस्थामै विवाह हुने महिला घरमै बस्छन्। उनीहरुले स्कुलको पढाइ छोड्छन्। र, उनीहरु एवंरितले अशिक्षा, गरिवी, अस्वास्थ्य र शक्तिहीनताको चक्रमा फस्छन्। यो चक्रलाई कसरी भत्काउन सकिएलारु उत्तर के हो भन्ने हामी सबैलाई थाहा छ। त्यो हो शिक्षा।
शिक्षामा सहज पहुँचले जीवन, परिवार, समुदाय र पुरै देशलाई रुपान्तरण गर्छ। जब किशोरीहरुले आफ्नो स्कुल सक्छन्, उनीहरुले शिप, ज्ञान र आत्मविश्वास सिक्छन्। छोटकरीमा भन्दा, आफ्नो र आफ्नो वरपर रहेका मानिसहरुको जीवन रुपान्तरण गर्न शिक्षाले उनीहरुलाई सशक्तिकरण गर्छ। हरेक देशले आफ्नो बाटो आफै खोज्नुपर्छ। र, नेपालका लागि पनि यो जटिल समाजिक चुनौती हो। सरकारले सन् २०३० सम्ममा बाल विवाह अन्त्य गर्ने अभियानमा सफलता हासिल गरिरहेको छ। गएको दसकमा यो १० प्रतिशतले घटेको छ। र, यो चलन कानुनले नै बर्जित गरेको छ।
त्यसैले अब कार्यान्वयन र शिक्षामा ध्यान दिनुपर्छ। राष्ट्रपति र सभामुखमा महिलालाई पुर्याएर नेपालले शक्तिशाली उदाहरण प्रस्तुत गरेको छ। हामी आशावादी हुनुको सबैभन्दा ठूलो कारण यो हलमा रहेका उत्साही किशोरकिशोरी हुन् जो देशमा बालिकाहरुप्रति बदलिँदो दृष्टिकोण प्रति निकै सचेत छन्।
१० चैत, २०७२, २.००
वि.सं.२०७२ चैत १० बुधवार १५:०५ मा प्रकाशित
