चितवन । अरुले दिएको १० रुपैयाँले किनेको बिउबाट दैनिक एक क्वीन्टल च्याउ बिक्री गर्ने क्षमता होला भन्ने उहाँलाई पहिले लागेको थिएन । अरुको साइकल मर्मत गरेर गुजारा चलाउँदै गर्दा आफ्नै कार चढेर हिँडिएला भन्ने पनि लागेको थिएन ।
बसाईँ सरेर आएको गाउँमा छरछिमेकीले समेत राम्रोसँग नचिनेको अवस्थामा देशकै नमुना किसान बनिएला भन्ने विश्वास पनि थिएन । आफ्नो विगत सम्झँदा अहिले उहाँलाई सपना जस्तै लाग्छ ।
२०२६ सालमा चितवनको पुरानो पदमपुरमा जन्मिएका बाबुराम केसीको बाल्यकाल दुःखमै बित्यो । आर्थिक अभावले कक्षा ८ सम्मको मात्र अध्ययन गर्न पाउनुभएका केसी घरको एक मात्र छोरा भएकाले पारिवारिक दायित्व धेरै थियो । परिवारलाई नियमित खर्च चलाउन समस्या परेपछि केसी कामको खोजीमा भारत पुग्नुभयो । एक वर्षको भारत बसाइपछि गाउँ फर्किएर साइकल मर्मत गर्ने पसल खोल्नुभयो ।
दुई वर्ष अरुका पुराना साइकल बनाएर गुजारा चलाएको केसी बताउनुहुन्छ । २०५१ सालमा पुरानो पदमपुर स्थानान्तरण भएर नयाँ पदमपुरमा बस्ती सारियो । त्यही वर्ष नै केसी परिवार नयाँ पदमपुर आए । नयाँ पदमपुरमा नापीको काम भइरहेकोले नापी काममा सहयोगीको रुपमा केही समय काम गर्दा नयाँ पदमपुरको हावा पानी, माटोको बारेमा बुझ्ने अवसर पाएको उहाँ बताउनुहुन्छ ।
उहाँलाई च्याउ खेती गर्ने सोच नयाँ पदमपुरमा पुगेपछि आयो । २०५१ सालदेखि नै रेडियो, टिभी, पत्रपत्रिकामा च्याउ खेतीका बारेमा आउने कुरालाई खुबै चासोका साथ सुन्ने, हेर्ने तथा पढ्ने गरेको उहाँ बताउनुहुन्छ । २०५८ सालमा पाएको च्याउ खेतीको तालिम आफ्नो भविष्यको दरिलो जग भएको भन्दै केसीले तालिमपछि आयोजकले दिएको १० रुपैयाँ बराबरको सामग्री नै आजको आम्दानीको सुरुवात भएको बताउनुभयो ।
सुरुमा त्यही १० हजार लगानी गरेर काम सुरु गर्दा राम्रै उत्पादन भएपछि आफैले साइकलमा घर घरमा च्याउ बेच्न हिँडेको बताउनुहुन्छ । अहिलेसम्म च्याउ खेती गर्नकै लागि २६ लाख रुपैयाँ लगानी गरिसक्नुभएको छ । प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष रुपमा १७ जनाले रोजगारी पाएका छन् । हरेक महिना ७० हजार रुपैयाँ भन्दा बढी च्याउबाटै आम्दानी हुने गरेको केसी बताउनुहुन्छ । उत्पादन गरेको च्याउको बजार चितवनमात्र नभएर आसपासको जिल्ला समेत रहेको छ ।
च्याउ खेती गरेरै दुई तलाको पक्की घर बनाएका केसीले ५ कठ्ठा जमिन समेत किन्नुभएको छ । सुरुमा तालिममा सहभागी हुन १५ सय रुपैयाँ खोज्नको लागी ऋण खोज्नु पर्ने अवस्था थियो । तर अहिले उहाँले च्याउबाटै ६० लाखको सम्पत्ति जोड्नु भएको । साइकलबाट कार चढ्ने हुनुभएको छ । उहाँले गएको पाँच वर्षदेखि च्याउको बिउ समेत उत्पादन गरेर बिक्री गर्दै आउनुभएको छ ।उहाँले उत्पादन गरेको च्याउको बिउ किन्न चितवनसहित आसपासका जिल्लाबाट पनि किसान आउने गरेका छन् । च्याउ खती गर्ने तरिका हेर्न र बुझ्नको लागि चितवन बाहेका जिल्लाबाट मात्रै एक सय २० भन्दा धेरै टोली आइसकेका छन् । चितवनबाट मात्रै चार सय भन्दा बढी टोली उहाँले गरेको च्याउ खेती अवलोकन गर्न आएका छन् ।
दुःख र मेहनत नगरी केही नहुने बताउँदै केसीले लाखौं रुपैयाँ लगानी गरेर विदेश जाने युवाले च्याउ खेतीमा लाग्ने हो भने सम्भावना धेरै रहेको बताउनुभयो । एक लाख रुपैयाँ लगानी गरेर खाडी मुलुक जानु भन्दा त्यो एक लाख लगानी गरे हरेक महिनामा ५० हजार आम्दानी गर्ने सरल उपाय च्याउ खेती नै रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
स्रोत : उज्यालो अनलाई, ७ फागुन, २०७२, १.३०
वि.सं.२०७२ फागुन ७ शुक्रवार १५:१२ मा प्रकाशित
