बागलुङ । साँझ छिपिँदै थियो । कलाकार, पत्रकारलगायत घरेलु पाहुना तोरीखोला छिरे । गाउँलेले स्वागतद्वारमा सेतो अक्षताको टीका लगाइदिए, माला पहिराए । भजन गाउँदै सामुदायिक भवन पुर्याए ।
बुधबार दिउँसैदेखि तोरीखोला गाउँ बेग्लै सुरसारमा थियो । पाहुनाको सत्कारका लागि स्थानीय आतुर थिए । बागलुङको गलकोट नगरपालिका-२ नरेठाँटीस्थित गाउँ त्यो दिन आधारातसम्म जागै बस्यो ।
कूल ६३ घरधुरी रहेको तोरीखोला मगर बाहुल्य बस्ती हो । स्थानीय उत्पादन, कला र संस्कृतिले तोरीखोला अरुभन्दा भिन्नै छ
स्थानीय महिला समूहले ‘घुम्टे साइँला’ को लयमा गीत गाए । थाली नाच नाचे । सामुदायिक भवनमा सत्कारसहित ‘सगुन’ खुवाउने कार्यक्रमपछि पाहुना घरवासमा बाँडिए । त्यहीँ रात बिताएर भोलिपल्ट फर्के ।
तोरीखोलाका पाँच घरमा घरवास सेवा छ । एक रातमा कम्तीमा २५ जना पाहुनाको क्षमता छ । गत महिनादेखि व्यवस्थितरुपमा घरवास शुरु गरिएको हो । कलाकारसहितका पाहुना आउने भएपछि गाउँलेले गत बुधबार विशेष तयारी गरेका थिए । स्वागतद्वार र रंगीचंगी ध्वजापताकाले गाउँ सजिएको थियो । सोही अवसरमा इन्द्रेणी समूहले मौलिक दोहोरीगीतको छायांकनसमेत गर्यो । लोकदोहोरीमा स्थानीयले नाचेर, गाएर साथ दिए । घरवासको प्रवर्द्धनका लागि सञ्चालक समिति र वडा कार्यालयले छायांकनको तारतम्मे मिलाएका थिए ।
घरवासबाट गाउँलाई चिनाउने योजना रहेको सञ्चालक समितिका अध्यक्ष कुमार घर्तीमगरले बताए । ‘पर्यटकलाई हाम्रो मौलिकपन र पहिचानमा रमाउने वातावरण बनाउँदैछौं’, उनले भने । थप १० घरमा घरवास सञ्चालनको योजना रहेको अध्यक्ष घर्तीको भनाइ छ ।
कूल ६३ घरधुरी रहेको तोरीखोला मगर बाहुल्य बस्ती हो । स्थानीय उत्पादन, कला र संस्कृतिले तोरीखोला अरुभन्दा भिन्नै छ । प्रत्येक दिन बेग्लाबेग्लै खानाका परिकार बन्ने घरवास सञ्चालक सीता पुनले बताइन् । उनका अनुसार पर्यटकले खाना, खाजासहित एक रात बिताएको १२ सय रुपैयाँ तिर्नुपर्छ । पेय पदार्थको भने अतिरिक्त शुल्क लाग्छ ।
खानामा मकैको आटो, कोदोको ढिँडो, रोटीजस्ता परिकार बन्छन् । गाउँमै उत्पादित माछामासु, तरकारी, गेडागुडी, आलु आदि उपलब्ध गराइने घरवास सञ्चालक बताउँछन् ।
‘नमूना बस्ती’ योजना
मगर समुदायमा प्रचलित कला, संस्कृति पनि तोरीखोला घरवासमा आकर्षण हुन् । सोरठी, कौडा, थाली नाच, भजन, झ्याउरेगीतलगायत मौलिक संस्कृतिले आगन्तुकलाई लोभ्याउँछ । घरवासबाट गाईघाट झरना, निलुवा, शिवधुरी, गलकोट दरबार, सहस्रधारालगायत नजिकका पर्यटकीय गन्तव्यस्थल पुग्न सकिन्छ ।
मध्यपहाडी पुष्पलाल लोकमार्गबाट नजिकै रहेकाले तोरीखोला आउजाउ गर्न पनि सहज छ । लमजुङको काउलेपानी र स्याङ्जाको सिरुबारी घरवासको भ्रमणपछि तोरीखोलामा घरवासको योजना बनेको वडासदस्य भक्तबहादुर घर्तीमगरले बताए । ‘भ्रमणपछि घरवास भन्ने यस्तो हुँदो रैछ भन्ने सिकियो,’ उनले भने, ‘हाम्रो गाउँमा पनि सम्भावना छ भन्ने देखेपछि अघि बढ्यौं ।’
घरवासका लागि गण्डकी प्रदेश सरकारले गत आर्थिक वर्षमा दश लाख रुपैयाँ अनुदानसमेत उपलब्ध गराएको थियो । उक्त बजेटबाट गाउँमा सौर्यबत्ती जडान, इन्टरनेटलगायत सेवा, सुविधा थप गरिएको छ ।
तोरीखोलामा घरवाससँगै ‘नमूना बस्ती’ योजना पनि सञ्चालनमा छ । गलकोट नगरपालिकाबाट पछिल्लो तीन आर्थिक वर्षमा २५ लाख रुपैयाँ बजेट नमूना बस्तीका लागि छुट्टएिको छ । उक्त योजनाबाट पदमार्ग, सडक, खानेपानी, सरसफाइलगायतका क्षेत्रमा काम भइरहेको छ । ‘यो वर्ष नाली निर्माण र गाउँलाई पूर्ण सरसफाइयुक्त बनाउँदैछौं,’ वडाध्यक्ष हिमबहादुर भण्डारीले भने, ‘नमूना बस्ती नगरको क्रमिक योजनामा छ ।’ राम बहादुर थापा/रासस
२०७६ मंसिर ०८ गते प्रकाशित
वि.सं.२०७६ मंसिर ८ आइतवार ०८:०५ मा प्रकाशित
