काठमाडौं । कृषि क्षेत्रका विज्ञ तथा व्यबसायीहरुले व्यबसायीक कृषिका लागि उत्पादनमुलक कार्यक्रम र नीतिको खाँचो औल्याएका छन् ।
कृषिको बजेट र अनुदानमा समानताको आवश्यकतामा विज्ञको जोड छ । मिडिया इन्टरनेसनलले आयोजना गरेको वेवीनार कार्यक्रममा यस्तो जोड दिइएको हो ।
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका सचिव डा.योगेन्द्र कुमार कार्कीले मन्त्रालयले साना र सिमान्तकृत किसानका लागि सहुलियत दरमा ऋण उपलब्ध गराउन पहल गरिरहेको बताउनुभयो ।
‘मन्त्रालयले १० लाख भन्दा कम रकम सहुलियत व्याजदरमा किसानलाई उपलब्ध गराउने विषयमा बैंकहरुसँग छलफल गरिरहेका छौं’ उहाँले भन्नुभयो ।
कृषि बीमाको कभरेजलाई कसरी बढाउने भन्नेमा आफुहरु लागि परेको भन्दै सचिव कार्कीले कृषिज्ञान केन्द्र मार्फत यस विषयमा किसानहरुलाई सूचना दिनुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले संघ, प्रदेश र स्थानीय तहमा अनुदानको दायरा एउटै हुनुपर्ने भन्दै यसले एक रुपता आउने र दोहोरपना घट्ने बताउनुभयो ।
उहाँले कोभिड-१९ को कारण कृषिमा परेको असरलाई कसरी समेटेर लैजाने भनेर मन्त्रालयले योजना बनाएको बताउनुभयो । विदेशी राष्ट्रले गरेका कृषिका प्राटिक्सलाई सिक्दै अगाडि बढाउँदै जानुपर्ने उहाँको भनाई छ । उहाँले प्राङ्गारिक, जैविक मल लगायतका कृषि सम्बन्धी राम्रा कार्यक्रमहरु आएपनि त्यो प्रयाप्त भने नभएको बताउनुभयो ।
सरकारले आगामी आर्थिक वर्ष २०७७-७८ का लागि कृषि क्षेत्रमा विनियोजन गरेको बजेट तुलनात्मक रुपमा सन्तोष जनक रहेको उहाँको भनाइ छ । आर्थिक अध्यादेश प्रमाणीकरमा सरकारले कृषकहरुलाई छुटको दायरा बढाएको बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा बैंक तथा वित्तीय संस्था परिसंघ नेपालका अध्यक्ष पवन गोल्यानले कृषि क्षेत्रमा साना किसानको विकासमा टेवा पु¥याउनु आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।
उहाँले सरकारले कृषिमा छुट्याएको बजेट वास्तविक कृषकसम्म पुग्न नसकोको बताउनुभयो । कृषिमा सीप, मल, कृषियन्त्र, सिँचाइको अभाव र बजारीकरणको समस्या रहेको भन्दै बजेट जतिसुकै आएपनि केहि नहुने बताउनुभयो । उहाँले कृषिको प्रशोधन, उत्पादन भएका बस्तुको बजारीकरणका लागि संरचना बनाउनुपर्ने बताउनुभयो ।
कृषिकर्जा प्रवाहमा आफूले पनि सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्तगर्दै उहाँले कृषिकालागि आन्दोलन नै आवश्यक भएकोमा जोड दिनुभयो । ‘उत्पादनगर्ने व्यक्ति सबै समान छन्् सबै कुराको विकास भयो, तर उत्पादन र कृषिको व्यबसायमा विकास भएन, यसका लागि आन्दोलन नै गर्नु परेपनि म तयार छु’
कार्यक्रममा कृषि उद्यमी गुणचन्द्र विष्टले कृषिको बजेट परम्परागत भन्दा माथि जान नसकेको बताउनुभयो । उहाँले सरकारले ल्याएको बजेटमा पैसा थुपार्ने भन्दा केहि नयाँ कार्यक्रम नदेखिएको उल्लेख गर्नुभयो । ‘कृषिमा बजेट केहि पनि छैन, ६० प्रतिशत कृषिमा आश्रीत हुँदा बजेट ३ प्रतिशत पनि छैन’ उहाँले भन्नुभयो ।
कफी व्यबसायी महासंघका संस्थापक अध्यक्ष एवं कफी उद्यमी ढकेश्वर घिमिरेले कफि क्षेत्रमा नीतिगत, अनुसन्धान तथा उत्पादन बढाउने विषयमा समस्या भएको बताउनुभयो ।
वि.सं.२०७८ जेठ २० बिहीवार १०:१४ मा प्रकाशित
