काठमाडौं । घरजग्गाको मुल्यबृद्धि फरक परेको पाइएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले गरेको अध्ययन अनुसार बैंकहरुले घरजग्गा खरिद गर्नका लागि दिइने कर्जामा गरिएको मुल्यांकन र मालपोत कार्यलयमा लिखत पास गर्दा तोकिएको मुल्य फरक रहेको पाइएको छ ।
राष्ट्र बैंकले गरेको अध्ययन अनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा बाणिज्य बैंकबाट लिइएको तथ्यांकमा घरजग्गाको मूल्यबृद्धि २६.४५ प्रतिशत रहेको छ भने मालपोतको तथ्यांक अनुसार १९.७३ प्रतिशत मुल्यबृद्धि भएको छ ।
घरजग्गा कारोबार गर्दा पुँजीगत लाभकर पनि तिर्नुपर्ने भएकोले घरजग्गा कारोबारी चलेको रेटमा भन्दा सरकारी रेट वा आफूले बैंकबाट लिन चाहेको कर्जा रकम बराबरको मुल्यमात्र राखेर मालपोतमा कारोबार गर्ने गरेका छन् । जसका कारण मालपोतबाट आएको तथ्यांकमा घरजग्गाको मुल्य कम देखिएको हो ।
बैंकले भने घरजग्गाको मुल्यांकन गर्दा चलनचल्तीको र सरकारी दुवै रेटलाई आधार मानेर गर्ने हुदा मुल्यबृद्धि मालपोतको भन्दा बढी देखिएको हो । बैंकहरुबाट आएको घरजग्गा कारोबारको मुल्यबृद्धिको अवस्था बढी आधिकारिक समेत हुने गरेको छ ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को पहिलो नौ महिनामा घरजग्गाको मुल्यबृद्धि क्रमशः १६.३१ र १२.५७ प्रतिशत रहेको पाइएको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को पहिलो नौमहिनामा घरजग्गाको कारोबारमा केही शिथिलता आएकोले मुल्यबृद्धिमा कमी आएको सर्वेक्षणले देखाएको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले पहिलो पटक घरजग्गा मूल्य सर्वेक्षण सम्पन्न गरी प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ । सर्वेक्षण गर्दा आर्थिक वर्ष २०७५/७६ लाई आधार वर्षको रूपमा लिईएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।
घरजग्गा मूल्य सूचकाङ्क तयारी निम्ति प्रत्येक प्रदेशको भौगोलिक अवस्थिति, कारोबारको सघनता र तथ्याङ्क उपलब्धतासमेतलाई दृष्टिगत गरी नमूनामा परेका २० वटा जिल्लाका २० स्थानलाई तथ्याङ्क स्रोत केन्द्रको रूपमा छनोट गरी त्यस्ता तथ्याङ्क स्रोत केन्द्रबाट तथ्याङ्क सङ्कलन गरिएको पनि केन्द्रिय बैंकले जानकारी दिएको छ ।
घरजग्गाको मूल्यमा आउने उतार चढाव मापन गर्ने उद्देश्यले नेपालमा पहिलो पटक घरजग्गा मूल्य सर्वेक्षण सम्पन्न गरी घरजग्गा मुल्यबृद्धि मापन गर्न सूचकाङ्क निर्माण गरिएको राष्ट्र बैंकको दावी छ ।
वि.सं.२०७८ मंसिर ३ शुक्रवार २०:५२ मा प्रकाशित
