काठमाडौं । नेपालको वार्षिक ३८ खर्ब रुपैयाँ हराइरहेको भन्दै सरकारमाथि प्रश्न उठेको छ । वैदेशिक रोजगारमा गएका मानिसले पठाउने रकम श्रमिक विदेशिनेक्रम र डलरको मूल्यवृद्धि अनुसार ५० खर्ब रुपैयाँ पुग्नुपर्नेमा जम्मा १२ खर्ब रुपैयाँ बराबर मात्र रेमिट्यान्स भित्रिएको भन्दै सरकारमाथि प्रश्न तेर्सिएको हो ।
आइतबार नेपाल ट्रेड यूनियन महासंघ (जिफन्ट) ले १८ डिसेम्बरमा मनाइने अन्तर्राष्ट्रिय प्रवासी श्रमिक दिवस २०८० को सन्दर्भमा पत्रकार सम्मेलनमार्फत फ्याक्टसिट सार्वजनिक गर्दै बजेट रकमभन्दा पनि दोब्बर रेमिट्यान्स रकम कहाँ गायब भयो भन्दै खोजबिन गर्न सरकारलाई भनेको हो । नेपालीको कमाइको रकम विगत दुई वर्षदेखि हराइरहेको जिफन्टको दाबी रहेको छ । महासंघका उपाध्यक्ष रमेश बडालले भने, ‘नेपालमा नआएको गत आर्थिक वर्षको ३८ खर्ब रुपैयाँ गयो कहाँ ?’ यो पैसा सुन तस्करी, विटक्वाइन वा अन्य डिजिटल करेन्सीमा प्रयोग भएको हो कि अथवा नेपालीहरुले नेपाल बाहिर लगानी गर्न थालेका के हुन् यथार्थ खोज्न बडालले सरकारलाई आग्रह गरे ।
महासंघका महासचिव लक्ष्मण शर्माले भने, ‘ दक्ष श्रमिक विदेशिने कुराले नेपालको गन्तव्य मुलुकसँगको बार्गेनिङ पावर बढाएको छ । श्रमिकको आयमा वृद्धि भएको छ भने श्रमिकले पाउने सुबिधामा वृद्धि भएको सरकारको तथ्याँकले बताउँछ । श्रमिकको समस्या घट्नु, दक्ष श्रमिक ४२ प्रतिशत हुँदा भन्दा अहिले ६५ प्रतिशत हुँदा नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्स किन घट्यो ? सीप बढ्ने तर नेपालले लाभ नपाउने अवस्था किन भयो ?’ शर्माको प्रश्न थियो । शर्माले दक्ष श्रमिकको पारिश्रमिक १५ प्रतिशतले वृद्धि हुँदा पनि रेमिट्यान्स रकम बढ्न नसक्नु दुखद भएको बताए ।
जिफन्टले सार्वजनिक गरेको फ्याक्टसिटअनुसार आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को तुलनामा २०७८/७९ मा २७७ प्रतिशत र २०७९/८० मा ३०० प्रतिशतभन्दा बढी श्रमिक वैदेशिक रोजगारीमा गएको सरकारी तथ्याँकमा रहेको छ । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ४२.२४ प्रतिशत र आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा ४६.३२ प्रतिशत दक्ष श्रमिक विदेश गएकोमा २०७९/८० मा ६६ प्रतिशत दक्ष श्रमिक विदेश गएको फ्याक्टसिटले देखाएको छ । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा एक लाख ६६ हजार ६९८ जना बिदेशिँदा नौ खर्ब ६१ अर्ब ५ करोड रेमिट्यान्स भित्रिएको अनुपातमा आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा विदेशिनेको संख्या ७ लाख ७१ हजार ३२७ जनाको अनुपातको आम्दानीको आधारमा नेपालमा रेमिट्यान्स ४४ खर्ब ४८ अर्ब वार्षिक रूपमा भित्रिनुपर्ने दाबी जिफन्टको छ ।
अदक्ष श्रमिकको तुलनामा दक्ष श्रमिक बिदेशिंँदा आम्दानी १५ प्रतिशतले बढी हुन्छ भन्ने मान्यता राख्दा कम्तीमा ७ खर्ब रेमिट्यान्स थप भई कुल ५० खर्बभन्दा बढी रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिनुपर्नेमा १२ खर्ब हाराहारीमा भित्रिनुबारेमा अध्ययन हुनुपर्ने जिफन्टको माग रहेको छ । त्यस्तै डलरको मूल्य १ अमेरिकी डलर बराबर ११७ बाट बढेर १३३ पुग्दा १३ प्रतिशतले बढी आय प्राप्त हुनुपर्ने पनि जिफन्टको भनाइ रहेको छ ।
वि.सं.२०८० पुस १ आइतवार १७:०७ मा प्रकाशित
