काठमाडौं: भारतले लगाएको नाकाबन्दीले आपूर्ति अवरुद्ध हुँदा बजारमा रक्त संकलन झोलाको अभाव हुन थालेको छ । उपत्यकाका अस्पतालमा पनि यस्ता झोला सकिन लागेकाले रगत संकलनमै समस्या पर्ने अवस्था आएको छ ।
अस्पतालका अनुसार बाँकी झोलाको पनि दुई साताभित्रै प्रयोग मिति सकिँदैछ ।
‘पहिलो स्टकको म्याद सोमबारै सकियो । पछिल्लो स्टकमा रहेकाको म्याद पनि ३० नोभेम्बरमा सकिँदैछ,’ टिचिङ अस्पतालका उपनिर्देशक डा. पे्रम खड्काले नागरिकसँग भने । टिचिङमा मात्र मासिक २ हजार ब्याग खपत हुने गरेको तथ्यांक छ ।
दुई साताभित्र आवश्यक ब्याग आपूर्ति हुन नसके सिकिस्त बिरामीको उपचारमा समस्या हुने र बिरामीको ज्यानै जोखिममा पर्ने निर्देशक खड्काले सचेत गराए ।
‘डिलरले ल्याउन नसकेको जवाफ दिएका छन्, यस्तै स्थिति रहे दुई सातापछि काम ठप्पै हुन्छ,’ उनले भने । यस्तो ब्याग चीनबाट खरिद गएि पनि भारतीय बाटो भएर ल्याउने गरिएकाले नाकामै अड्किएर अभाव खट्केको खड्काले जनाए ।
आफ्नै रक्तसंकलन केन्द्र रहेको प्रसूति गृह अस्पतालले पनि दुई÷चार दिनमै रक्तसंकलन ब्याग सकिन लागेको जनाएको छ । ‘डिलरले खोज्छौं भनेका छन् तर बजारमा पाइँदैन,’ केन्द्रका कर्मचारी परशुराम दाहालले भने ।
अस्पतालको भण्डारमा रहेको ब्यागमध्ये सिंगल ब्याग सकिइसकेको गंगालाल हृदयकेन्द्र अस्पतालले जनाएको छ । अस्पतालका निर्देशक जोतिन्द्र शर्माका अनुसार रगत संकलन ब्याग सकिँदै गएपछि अस्पतालको नियमित अप्रेसन र क्याथ ल्याबको काम कम गर्दै लगिएको छ ।
अस्पतालमा मुटुका बिरामीका लागि आवश्यक अन्य औषधि भल्ब, शल्यक्रियाको घाउ सिलाउने धागो स्विचरलगायत अत्यावश्यक सामग्री सकिँदै गएको छ । ‘नयाँ आएन भने केही दिनमा ठूलै संकट पर्नेछ,’ निर्देशक शर्माले भने ।
वीरमा पनि ब्याग केही दिनमै सकिन लागेको अस्पतालका निर्देशक स्वयंप्रकाश पण्डितले जनाए । निर्देशक पण्डितका अनुसार भूकम्पका बेला ल्याइएका ब्यागको क्रमशः प्रयोग अवधि सकिँदै गएको छ । भण्डारण भएका मध्ये केहीको मंगलबारै सकिएको छ भने बाँकीको पनि नोभेम्बर अन्तिममै सकिनेछ ।
‘अब हामीस”ग भएका सबै नष्ट गर्ने अवस्थाका मात्र हुनेछन्,’ पण्डितले भने । प्रयोग अवधि सकिन लागेकाले ब्याग केन्द्रीय रक्तसञ्चार केन्द्रसँग माग गर्ने तयारी भइरहेको उनले बताए ।
केन्द्रीय रक्तसञ्चार केन्द्रले चार थरीका रगत संकलन ब्यागमध्ये केही भण्डारणको अवस्थामा रहे पनि धेरै प्रयोग हुने सिंगल ब्याग भने कम संख्यामा रहेको जनाएको छ ।
‘अहिलेसम्म आपूर्तिकर्ताले थोरै–थोरै मात्र दिइरहेका छन्, तर पहिलाजस्तो स्टक छैन,’ केन्द्रका प्रशासकीय अधिकृत विजय अधिकारीले भने । उनका अनुसार केन्द्रमा आपूर्ति हुन लागेका ४० हजार प्याकेट ब्याग पनि वीरगन्ज नाकामै रोकिएको छ ।
केन्द्रमा दैनिक १ हजार ब्याग आकस्मिक अवस्थाका लागि भनी राखिए पनि आपूर्तिकर्ताले दैनिकजसो ५ सयका दरले दिएकाले त्यतिमै काम चलाइएको उनले जानकारी दिए । केन्द्रमा दैनिक ३ सय ब्याग प्रयोग हुन्छ ।
लामो समय आउन नसके ठूलो संख्यामा रगत संकलन गर्नुपर्न अवस्थामा ब्यागकै कारण समस्या पर्न सक्ने अधिकारीले बताए । ‘काम चलेको छ, ठूलो परिमाणमा संकलन गर्नुपर्दा समस्या पर्छ,’ उनले भने ।
केन्द्रका अनुसार रगत चढाउने ट्रान्सफियुजन सेट(रगत चढाउने किट)समेत अभाव भएको र आउनु पर्ने सेट सवै वीरगंज नाकामै रोकिएर आउन नसकेको हो । प्रशासकीय अधिकृत अधिकारीका अनुसार आउँदै गरेको ४० हजार ट्रान्सफ्युजन किट नाकामा रोकिएको हो ।
राजधानीमा सबैजसो अस्पतालमा रगत संकलन ब्याग तथा अन्य औषधि सकिँदै गएको राजधानीका ११ अस्पतालका निर्देशकले संयुक्त रुपमा स्वास्थ्यमन्त्री र नेपाल मेडिकल एसोसिएसनलाई सोमबारै भेटेर जानकारी गराएका छन् । मन्त्रालयले यसबारे छिटो प्रक्रियामा जाने आश्वासन दिएको वीरका निर्देशक पण्डितले जानकारी दिए ।
‘नाकामा रोकिएका औषधिलगायत सामग्री ल्याउनेबारे विश्व स्वास्थ्य संगठन तथा अन्य दातृनिकायसँग आग्रह गरेका छौं,’ मन्त्रालयका प्रवक्ता शान्तबहादुर श्रेष्ठले भने ।
संकलन पनि कम
नाकाबन्दी बढ्दै गएपछि पहिलेको तुलनामा रगत संकलन कम हुँदै गएको केन्द्रीय रक्तसञ्चार विभाग भृकुटीमण्डपले जनाएको छ । नाकाबन्दीको मध्यसमय सुरु भएदेखि नै रगत कम संकलन हुन थालेको केन्द्रका प्रशासकीय अधिकृत विजय अधिकारीले जानकारी दिए । पहिले दैनिक १२ ठाउँबाट रगत संकलन हुने गरेकोमा अहिले चार ठाउँबाट मात्र संकलन भएको उनले बताए ।
सामान्य अवस्थामा दैनिक ३ सय पिन्ट रगत संकलन हुने गरेकोमा अहिले दैनिक २ सय मात्र हुने गरेको केन्द्रका जनसम्पर्क अधिकृत सन्देश थापाले बताए । ‘बिदाका दिन ६ सय पिन्टसम्म हुन्थ्यो, अहिले कम छ,’ उनले भने ।
केन्द्रका अधिकृत अधिकारीका अनुसार सवैजसो मध्यम वर्गका व्यक्तिहरु मुख्य रगत दाता भएको उनीहरु खाना पकाउने र यातयातमा आवश्यक फियुल अभाव र महंगीले तनावमा परेपछि रक्तदानमा ध्यान दिन नसकेर संकलन कम भएको हो ।
वि.सं.२०७२ मंसिर ९ बुधवार ११:५६ मा प्रकाशित
