काठमाडौं । लकडाउनका कारण लामो समयसम्म पसल खोल्न नपाएर मारमा परेका साना तथा मझौला व्यवसायी यति बेला पसल खोल्न पाए पनि व्यापार नहुँदा चिन्तित बनेका छन् ।
न्यूरोड, खिचापोखरी, सुन्धारा, असन, इन्द्रचोक लगायत ठूला व्यापारिक केन्द्रहरूमा व्यापार गर्ने अधिकांश साना तथा मझौला व्यापारीहरू व्यापार नभएपछि चिन्तित भएका हुन् ।
लकडाउन होउन्जेलसम्म पसल खोल्न पाइएन भन्ने पीर थियो, अहिले पसल खोल्न पाए पनि व्यापार नहुँदा घरभाडादेखि बैंकको किस्ता र ब्याज आदि कसरी तिर्ने पिरलो यथावत् रहेको व्यापारीहरू बताउँछन् । पसल खोलेर व्यापार व्यवसाय गर्नेभन्दा पनि बिहान आएर धूपबत्ती बाल्ने अनि दिनभरि टाइमपास गरेर घर जाने काम मात्रै भएको उनीहरूको भनाइ छ । अलिअलि व्यापार भएको पनि स्टाफहरूको तलबमै जान्छ । बाहिरबाट नयाँ सामान ल्याउन नपाएकाले ग्राहक आइहाले पनि उनीहरूले खोजेका सामान दिन सक्ने अवस्था नभएको राष्ट्रिय व्यापार संघका अध्यक्ष कमल अग्रवालले बताए ।
पूर्णरूपमा लकडाउन खुले पनि तत्काल व्यापार भइहाल्ने अवस्था नभएका कारण व्यापारीहरूका लागि राज्यले कुनै न कुनै पहल चाल्नैपर्ने उनको भनाइ छ । ‘लकडाउनले गर्दा चैत महीनादेखिको कर बुझाएका छैनौं, अब एकैपटक ६ महीनाको कर तिर्नुपर्ने अवस्था छ । व्यापार शून्य जस्तै छ कसरी तिर्ने ? त्यसमाथि घरभाडाले समेत तनाव दिइरहेको छ,’ उनले भने ।
हाल खिचापोखरी न्यूरोड, सुन्धारा, असनलगायत क्षेत्रका व्यापारीहरूले कम्तीमा १५ हजारदेखि १ लाख ५० हजारसम्म घरभाडा तिर्ने गरेका छन् । यस क्षेत्रका २२ र २४ नं वडामा मात्रै करीब २० हजारभन्दा बढी साना व्यवसायी छन् ।
महँगो भाडा तिरेर व्यवसाय सञ्चालन गरेका व्यापारीहरूलाई यति बेला घरभाडाले समस्या थपिरहेको छ । सार्वजनिक यातायात नचलेका कारण पोखरा, बुटवल, नाराणघाट, नेपालगञ्जलगायत ठूला शहरका व्यापारीसमेत सामान किन्न आउन सकेनन्, जसले गर्दा पनि व्यापार झनै खस्केको व्यापारीहरूको अनुभव छ ।
सुन्धारास्थित काठमाडौं मलमा व्यापार गर्ने व्यापारीहरूको समस्या झनै चिन्ताजनक भएको त्यहाँ व्यापार गर्ने व्यापारीहरू बताउँछन् । लकडाउन खुकुलो भएर सबै मल खुल्दा पनि हालसम्म काठमाडौं मल खुल्न सकेको छैन ।
काठमाडौं मल व्यवस्थापनको जिम्मेवारी पाएको दिवासपना जेभी नामक कम्पनीले बत्तीको समस्या देखाएर अहिलेसम्म व्यापारीहरूलाई पसल खोल्न दिएको छैन ।
यसले गर्दा त्यहाँ व्यापार गर्ने कतिपय व्यापारीले व्यवसाय नै छोडेर हिँडिसकेका छन् भने कतिपय छोड्ने क्रममा भएको मलमा व्यापार गर्ने व्यापारीहरूले बताएका छन् । काठमाडौं मल व्यवस्थापनको कमजोरीका कारण साना व्यवसायीलाई पलायन हुन बाध्य पारिएको उनीहरूको आरोप छ ।
हाल काठमाडौं मलभित्र सानाठूला गरी करीब १ सय २० जना व्यापारी छन् । ती व्यापारीले मासिक २० हजारदेखि ५ लाखसम्म भाडा तिर्ने गरेका छन् ।
काठमाडौं जिल्लाका उद्योगी व्यवसायीहरूलाई समेटेर बनाइएको काठमाडौं जिल्ला उद्योग व्यवसायी कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन समितिले उद्योगीव्यवसायीहरूबाट अनिवार्य र जबर्जस्ती रूपमा ऋणको साँवाब्याज असुल नगरिदिन बैंक तथा वित्तीय संस्थासँग माग गरेको छ ।
लकडाउन अवधिलाई शून्य समय घोषणा गरी यस अवधिको साँवा, ब्याज, किस्ता र जरीवाना रकम पूर्णरूपमा छूट दिन माग गरेका छन् । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले १ करोडसम्मको ऋणको ब्याज मिनाहा गर्नुपर्ने, ५ करोडसम्मको सबै शीर्षकको ऋण ५० प्रतिशत र सोभन्दा माथिको हकमा २५ प्रतिशत छूट दिनुपर्नेलगायतका माग समितिले राखेको छ ।
आफ्ना माग सम्बोधन नभए दबाबमूलक कार्यक्रम गरिने नेपाल उद्योग वाणिज्य संघ काठमाडौंले जनाएको छ । संघका अध्यक्ष दिनेश श्रेष्ठले शुक्रवारदेखि नै आन्दोलनको तयारी गरिएको बताए । आर्थिक अभियान दैनिकमा प्रसान्त खड्काले समाचार लेखेका छन् ।
वि.सं.२०७७ असार १८ बिहीवार ०६:०३ मा प्रकाशित
